Po prawej stronie od wejścia znajduje się kaplica Venuti, kaplica Cibo, uważana za jedną z najpiękniejszych kaplic w Rzymie, w ołtarzu znajduje się obraz Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej pędzla Carlo Maratta, kaplica Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej i kaplica – ołtarz św. Katarzyny, w krzyżownicy
1. dzieńCHICAGO Spotkanie grupy z przewodnikiem/pilotem przy stanowisku odpraw na terminalu lotniska O’Hare w Chicago. Odprawa paszportowo-bagażowa. Przelot do Rzymu. 2. dzieńASYŻ Przylot do Rzymu na lotnisko im. Leonarda da Vinci. Przejazd autokarem z lokalnym przewodnikiem do Asyżu, miejsca urodzenia św. Franciszka z Asyżu – założyciela zakonu franciszkanów, misjonarza, mistyka średniowiecznego i stygmatyka, uważanego za patrona ekologii. Przed nami zwiedzanie miasta, a zobaczymy: Bazylikę św. Franciszka oraz dom rodzinny i miejsce śmierci jednego z największych mistrzów życia duchowego w historii chrześcijaństwa. Zwiedzimy też: Kaplicę Transito, Bazylikę św. Klary, Krzyż i Kościół św. Damiana oraz Bazylikę Matki Bożej Anielskiej. W programie zwiedzania znajdą się również: Porziuncola, Ogród Różany, Piazza del Comune i Świątynia Minerwy. Zakwaterowanie w hotelu w Asyżu. 3. dzieńPADWA Śniadanie w hotelu, potem przejazd do Padwy. Zwiedzanie miasta zaczniemy od wizyty w Bazylice św. Antoniego, gdzie znajduje się Kaplica Polska. Włoskie miasto od stuleci jest związane z Polską i Polakami. Działający już w XIII wieku w murach Padwy uniwersytet był celem podróży edukacyjnych Polaków, którzy stanowili drugą co do wielkości grupę w tym ośrodku akademickim. W Padwie kształcił się Jan Kochanowski, a słuchaczami byli Mikołaj Kopernik i Jan Zamoyski. W trudnym dla ojczyzny okresie – po rozbiorach – pamiątki polskiej obecności, umieszczone w różnych częściach bazyliki dawały świadectwo potęgi dawnej Rzeczypospolitej, a kaplica już od chwili powstania była dla polskich emigrantów miejscem kultu Polski, ale i niosła nadzieję na odzyskanie przez nią niepodległości. W planach mamy spacer po centrum historycznym i Piazza delle Erbe. Przejazd do hotelu i nocleg w Padwie. 4. dzieńWENECJA Śniadanie w hotelu. Przejazd do Wenecji. Rejs na wyspę Murano, znaną z produkcji szkła. Spacer po centrum miasta, w trakcie którego zobaczymy Kościół San Pietro Martire di Murano, Bazylikę Santi Maria e Donato i Campo Santo Stefano. Odbędziemy wyprawę na wyspę Burano, słynącą z koronek i barwnie pomalowanych gospodarstw domowych. Spacer po tym urokliwym miejscu. Następnie udamy się na wyspę Torcello, będącą kolebką kultury weneckiej, której architektura należy do najstarszych zabytków laguny. Obejrzymy Katedrę Santa Maria Assunta di Torcello, utrzymaną w stylu bizantyjsko-weneckim świątynię, która słynie z XIII-wiecznych mozaik. Powrót do Wenecji. Dalsze zwiedzanie: Most Westchnień, Plac św. Marka z bazyliką, Pałac Dożów, Bazylika Santa Maria della Salute. Powrót do hotelu w Wenecji. 5. dzieńLORETO Śniadanie w hotelu, przejazd do Loreto. Zobaczymy Bazylikę Loretańską z domkiem Świętej Rodziny z Nazaretu. Miejsce stanowi największe i najważniejsze włoskie sanktuarium maryjne, odwiedzane rocznie przez ok. 4 mln osób z całego świata. Główną relikwią jest Święty Dom, zwany też Domkiem Matki Bożej, bo – zgodnie z prastarym przekazem – pod koniec XIII wieku aniołowie przenieśli do Loreto Dom z Nazaretu. Rzesze pielgrzymów przybywają do sanktuarium w Loreto, by zbliżyć się do Boga poprzez modlitwę i pojednanie. Pod koniec lat 80. XX wieku podpisana została umowa o współpracy pomiędzy włoskim Loreto a polską Częstochową. Zapalimy też świece i pomodlimy się na Polskim Cmentarzu Wojennym w Loreto. Zakwaterowanie w hotelu w Loreto, obiadokolacja i czas wolny. 6. dzieńSAN GIOVANI ROTONDO/ LANCIANO- MONOPPELLO Śniadanie w hotelu, a następnie przejazd do Lanciano. Krótki pobyt w Lanciano, gdzie przechowywane są relikwie Ciała i Krwi Chrystusa. Transfer do Manoppello. Zwiedzanie Santuario del Volto Santo z relikwiami Volto Santo (Świętego Oblicza). Te chrześcijańskie relikwie to całun, którym przykryto świętą twarz Jezusa po złożeniu Go do grobu oraz chusta św. Weroniki. Krótki spacer po miasteczku. Przed nami przejazd i zwiedzanie San Giovanni Rotondo, miejsca życia i śmierci św. Ojca Pio. Zobaczymy antyczny kościół, celę, konfesjonał, krucyfiks, drogę krzyżową i Dom Ulgi w Cierpieniu. Przejazd do Monte Sant’Angelo. Pobyt przy wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Sanktuarium św. Michała Archanioła – Góra Gargano, miejsce objawień św. Michała Archanioła. Zakwaterowanie w hotelu. 7. dzieńNEAPOL Po śniadaniu udamy się na zwiedzanie Kościoła Matki Bożej z Lourdes i św. Józefa. Poznamy historię ojca Dolindo Ruotolo, jego procesu beatyfikacyjnego, a także spotkamy się z jedyną żyjącą za czasów ojca Dolindo krewną – Marią Grazia Ruotolo. W drodze do Neapolu krótki przystanek przy Monte Casino, gdzie oddamy hołd polskim żołnierzom poległym w czasie II Wojny Światowej. Podczas objazdu będziemy podziwiać panoramę Neapolu, a piesza wędrówka po mieście będzie okazją do zobaczenia kolejnych architektonicznych perełek. Przejazd do Papieskiego Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej w Pompejach. Zobaczymy też dziś ruiny Pompejów, miasta zniszczonego w 79 r. przez erupcję Wezuwiusza. Zakwaterowanie w hotelu w Neapolu. 8. dzieńDzien 8-10-11RZYM W Rzymie zwiedzimy Bazylikę św. Pawła za Murami, jedną z czterech bazylik papieskich, zgodnie z tradycją – miejsce pochówku św. Pawła oraz opactwo Tre Fontane , gdzie według przekazów ustnych św. Paweł Apostoł został ścięty mieczem. W programie dzisiejszego dnia znajdą się też: Zamek Świętego Anioła, jeden z najpiękniejszych rzymskich placów – Piazza Navona i znajdująca się w centralnym punkcie placu – Fontanna Czterech Rzek. Zobaczymy jedną z najlepiej zachowanych antycznych budowli – Pantheon, Bazylikę św. Jana na Lateranie –katedrę biskupa Rzymu, która należy do czterech bazylik większych, przywiezione z Jerozolimy Święte Schody, którymi Jezus Chrystus miał być prowadzony na sąd oraz Bazylikę Matki Bożej Większej. Do antycznych czasów wrócimy zwiedzając: Koloseum – największy amfiteatr rzymskiego świata, Łuk Konstantyna – zbudowany dla uczczenia dziesięciolecia sprawowania władzy przez cesarza Konstantyna Wielkiego, Palatyn – jedno z siedmiu wzgórz Rzymu, gdzie wilczyca miała karmić Romulusa i Remusa – legendarnych założycieli miasta oraz najstarszy plac miejski w Rzymie, czyli Forum Romanum. Przejazd na Zatybrze, gdzie zwiedzimy Piazza di Santa Maria in Trastevere z piękną bazyliką Matki Bożej. Zobaczymy też Ogrody Watykańskie oraz katakumby. Obiadokolacja. Nocleg. 9. dzieńRZYM Śniadanie w hotelu. Po śniadaniu udział w Audiencji Generalnej z Papieżem Franciszkiem, a potem wracamy do zwiedzania. Zobaczymy Bazylikę św. Piotra, gdzie będzie czas na modlitwę i wizytę w kaplicy św. Sebastiana, bo tu znajduje się grób Jana Pawła II. Zwiedzimy Muzea Watykańskie, gdzie zobaczyć można zbiory dzieł sztuki zgromadzone przez poszczególnych papieży oraz Kaplicę Sykstyńską, której sklepienie ozdobił wielki Michał Anioł. Freski na sklepieniu opowiadają historię ludzkości od stworzenia świata, poprzez grzech pierworodny aż do biblijnego potopu. Powrót do hotelu. Obiadokolacja. Czas wolny. 10. dzieńRZYM Dalsze zwiedzanie Rzymu- kontynuacja programu zwiedzania z dnia 8. 11. dzieńRZYM Dalsze zwiedzanie Rzymu- kontynuacja programu zwiedzania z dnia 8 i 10. 12. dzieńŚniadanie w hotelu. Transfer na lotnisko w Rzymie. Lot powrotny do kraju. PROGRAM JEST RAMOWY. KOLEJNOSĆ REALIZACJI POSZCZEGOLNYCH PUNKTOW PROGRAMU MOŻE ULEC ZMIANIE. MSZA ŚWIETA CODZIENNIE( W MIARĘ MOŻLIWOŚCI W WYBRANYCH SANKTUARIACH). BILETY WSTĘPÓW GWARANTOWANE W ZALEŻNOŚCI OD DOSTĘPNOŚCI. Galeria Borghese. 1. Koloseum – Forum Romanum – Palatyn. Koloseum – Amfiteatr Flawiuszów jest najbardziej znanym symbolem Rzymu i zarazem jedną z najwspanialszych budowli antycznych, które dotrwały do naszych czasów. Jest on doskonałym świadectwem wielkiego poziomu architektury i budownictwa okresu Imperium Rzymskiego – zrobi na Watykan i Bazylikę św. Piotra powinien zobaczyć każdy turysta. To symbol Rzymu i potęgi świata chrześcijańskiego. Czy okolice Watykanu mogą jeszcze czymś zaskoczyć? Ano mogą, kilka kroków za kolumnadą Berniniego (po lewej stronie stojąc twarzą do bazyliki) znajduje się prawdziwa perła, nie zna jej połowa Rzymu. Il presepe dei netturbini – ulubiona szopka Jana Pawła II i dzieło pasjonata. Warto tam wstąpić choćby na kilka minut. Presepe dei netturbini – szopkę wykonał w 1972 roku Giuseppe Ianni, pracownik Amaroma (przedsiębiorstwo oczyszczania miasta). Pracował popołudniami, po pracy, koledzy śmiali się, że jest szaleńcem, a on odpowiedział im, że któregoś dnia sam papież będzie podziwiał jego szopkę. I dopiął celu. To bardzo oryginalna szopka, przenosi nas do Palestyny sprzed 2000 lat. Możemy zobaczyć, jak wyglądało życie codzienne w czasach narodzin Chrystusa. Ponad 2 tys. kamieni zużytych do wykonania. A oprócz tego ponad 350 kamieni z całego świata dekorujących ściany szopki. Jest również drzewo oliwne z Betlejem. Kapitalna sceneria: oglądamy szopkę w dzień, po czym zapada zmrok, noc i znów wstaje świt. Jan Paweł II pokochał tę szopkę. Odwiedzał ją regularnie, od początku pontyfikatu do 2002 roku, wpadał co roku, aby zobaczyć nowe figurki. Przychodzą tu także głowy państw podczas oficjalnych wizyt. Koniecznie odwiedźcie to miejsce, zwłaszcza jeśli macie dzieci, wnuki. Są zachwycone, a i dorosłym zapiera dech w piersiach! Pracownicy będą wniebowzięci, jeśli podarujecie im kamyk z Waszej miejscowości, umieszczą go razem z kamieniami z całego globu. Jan Paweł II w towarzystwie dzieci z 5 kontynentów Więcej o tej szopce przeczytacie w artykule Trzy szopki najbliższe sercu rzymian. Presepe dei netturbini Via dei Cavalleggeri, 5 otwarte od 15 grudnia do 30 stycznia od 9-19 od 1 lutego do 14 grudnia 9-19, w niedzielę i święta 8 – 13 wstęp wolny Uwaga! wejście dość zakamuflowane, po przekroczeniu bramy trzeba skręcić w lewo, strzałki doprowadzą nas na miejsce. A skoro jesteśmy w Watykanie, to kilka cennych porad, jak bezstresowo odwiedzić Watykan. Pomagają !!! Uwaga!!! Artykuł ten został napisany w czerwcu 2015 roku i jest uaktualniany na bieżąco z uwagi na ogromne zainteresowanie czytelników. Nie znajdziecie drugiego takiego w języku polskim, który krok po kroku pomoże Wam odnaleźć się w Watykanie. Pozostawiłam rozdział dotyczący Jubileuszu Miłosierdzia. AKTUALIZACJA CEN – STYCZEŃ 2020 Dojeżdżamy do Watykanu bezpośrednio metrem linii A – przystanek Ottaviano San Pietro Stacja metra Ottaviano San Pietro albo dochodzimy piechotą na Plac św. Piotra od strony Zamku Świętego Anioła – Via della Conciliazione – (odradzam autobus 64, to mekka kieszonkowców). Via della Conciliazione 2. BAZYLIKA ŚW. PIOTRA Kto rano wstaje, ten wszystko zobaczy. Sprawdza się w Rzymie, zwłaszcza przy zwiedzaniu Bazyliki św. Piotra. Bazylika św. Piotra jest czynna od do od października do marca i od do od kwietnia do września. Wstęp bezpłatny. Do bazyliki są kolejki przez cały rok, nie ma zbytniej różnicy, nawet poza sezonem trzeba swoje odstać. O ile jesienią czy zimą nie cierpimy tak bardzo, o tyle latem stanie w pełnym słońcu minimum godzinę jest nieznośne. Przybądźcie jak najwcześniej, o ile to możliwe. Bazylika jest otwarta od godz 7, ale już około trzeba się liczyć z półgodzinną kolejką. W oddali kolejka do bazyliki około 9 rano sięgająca busika Poczty Watykańskiej Aby wejść do bazyliki, trzeba przejść kontrolę. Można wnieść parasolki, butelki z wodą, nie można żadnych ostrych przedmiotów: nożyczek, pilników do paznokci, scyzoryków, otwieraczy do konserw, noży etc. Nie wprowadzicie do świątyni zwierząt. Walizki i plecaki różnej wielkości są akceptowane, ale musicie je pozostawić w przechowalni bagażu, podobnie wózki dziecięce i statywy. Osoby poruszające się na wózku inwalidzkim podjeżdżają rampą widoczną na zdjęciu. Wewnątrz bazyliki nie można jeść, palić papierosów ani rozmawiać przez telefon. Co można, czego nie można wnieść do bazyliki Pamiętajcie o stroju do bazyliki i muzeów, ramiona muszą być zasłonięte, wystarczy koszulka z krótkim rękawem czy chusta osłaniająca ramiona w przypadku pań. Nie wejdziecie w spodenkach czy krótkich spódnicach. Ochrona jest restrykcyjna i nie wpuści nieodpowiednio ubranych. Panowie, najlepiej założyć długie spodnie, ewentualnie latem spodnie do kolan, panie sukienki, spódnice do kolan albo spodnie i kłopot z głowy. Te same zasady dotyczą wejścia do Kaplicy Sykstyńskiej. Po przejściu kontroli mijacie wejście do Bramy Spiżowej po prawej stronie (tu odbiera się wejściówki na audiencję papieską). Brama Spiżowa – Portone di Bronzo Potem dochodzicie do schodów prowadzących do bazyliki. Na prawo znajdziecie wejście do przechowalni bagażu. Tam zostawicie bagaż i wózki dziecięce, można skorzystać z toalet, jest również przewijak dla niemowląt i punkt medyczny. Osoby poruszające się na wózku inwalidzkim wjadą stąd windą do wnętrza bazyliki (winda znajduje się po lewej stronie od wejścia). Jest również wypożyczalnia audioprzewodników, ale radzę to zrobić w atrium bazyliki, są bardziej kompetentni. Po wyjściu z garderoby schodami kierujecie się do wnętrza bazyliki. Zielona tablica prowadzi do wejścia na kopułę, ceglasta z kolei do wnętrza świątyni. Jeśli zamierzacie zwiedzić Groty Watykańskie, zróbcie to po obejrzeniu całej bazyliki. Dlaczego? Do grot schodzicie przy filarze z rzeźbą św. Andrzeja, tuż przy ołtarzu papieskim, ale nie powrócicie już do wnętrza świątyni. Wychodzicie z grot obok kasy na kopułę. Uwaga! Jeśli po wyjściu z bazyliki chcecie jeszcze wejść na kopułę, skręćcie w lewo! Nie schodźcie po schodkach w kierunku placu i gwardzisty, bo już nie powrócicie do bazyliki. Po zejściu na plac zatrzymajcie się na chwilę przed gwardzistami szwajcarskimi w strojach zaprojektowanych przez Michała Anioła. Zimą są odziani w czarne płaszcze. Gwardziści szwajcarscy latem Gwardziści szwajcarscy zimą Czy wiecie, że obelisk znajdujący się pośrodku Placu św. Piotra stał wcześniej tuż za tym łukiem? A co go wiąże z obchodami Niedzieli Palmowej, przeczytacie w artykule Jak liguryjskie palmy zagościły w Watykanie. Dalej zobaczycie bardzo dobrze zaopatrzoną księgarnię watykańską. Ma również publikacje w języku polskim. Obok jest poczta watykańska, dużo solidniejsza od włoskiej, lepiej wysłać stąd kartkę rodzinie lub znajomym. Za nią punkt medyczny prowadzony przez Kawalerów Maltańskich, jeśli ktoś z Was źle się poczuje oraz toalety. 3. Polecam audioprzewodnik po Bazylice św. Piotra – koszt €5, mają również wersję w języku polskim, pod numerem 7 w menu (trzeba zostawić dokument tożsamości). Od niedawna można go również wykupić w formie aplikacji na smartfon lub android i jest to doskonała opcja, bo pozostanie Wam na zawsze, a w domu odsłuchacie jeszcze raz na spokojnie. Działa także off-line. Polecam – ogrom detali i ciekawostek, których nie zapewni Wam żaden przewodnik z uwagi na ograniczony czas. Zarezerwujcie minimum 1h 15 minut na zwiedzanie z audioprzewodnikiem. W ofercie również audioprzewodnik na kopułę bazyliki – €5 i do skarbca bazyliki – €8. Hol bazyliki – wypożyczalnia audioprzewodników Wypożyczcie audioprzewodnik w atrium bazyliki, a nie z boku (tam przechowalnia bagażu i toalety). Dlaczego? Mają niekompetentnych pracowników, nie wszyscy wiedzą, co wypożyczają. Mnie powiedziano, że nie ma polskiego. Wirtualny przewodnik po bazylice jest kiepski, ale można spojrzeć. Kto ma dar koncentracji, może wypożyczyć audioprzewodnik w obcym języku. Rzym przeżywa od jakiegoś czasu inwazję turystów z Dalekiego Wschodu, a ci są męczący, doświadczyłam tego na własnej skórze. Grupa Chińczyków wpadła jak szarańcza do bazyliki, każdy obwieszony aparatami, tabletami, androidami i kijkami do selfie. Fotografowali się z każdym napotkanym kościotrupem wystającym z grobowców papieskich (przepraszam za kolokwializmy, ale inaczej się nie da). Żadnego skupienia, tylko przejść, strzelić fotkę i dalej. Jeśli traficie na taką grupę, to zwiedzanie zamieni się w koszmar, są okropnymi ignorantami, nie boję się tego powiedzieć głośno, żadnego respektu w świątyni. Ostatnio widziałam, jak ochrona bazyliki ścigała ich za porozwieszane kurtki na balustradzie biegnącej wzdłuż nawy głównej. Atrium Bazyliki św. Piotra 4. GRÓB JANA PAWŁA II – miejsce ważne dla Polaków mieści się w Kaplicy św. Sebastiana. To druga kaplica prawej nawy, kolejna po Piecie Michała Anioła. Obecnie jest odgrodzona szarą zasłoną po to, aby dać odrobinę intymności i skupienia wiernym z całego świata, którzy chcą się tu pomodlić. Nie ma żadnych opłat za odwiedzenie grobu. Nie są wymagane bilety wstępu. Tysiące czytelników pyta mnie o to. Nie wiem, skąd takie pomysły, bo Bazylika św. Piotra, odkąd pamiętam, była gratis. Tym też różni się Rzym od takich miast jak Florencja czy Wenecja, gdzie słono płaci się za wstępy do wielu kościołów. Tu wiele arcydzieł światowej klasy wciąż można podziwiać za darmo. Bazylika św. Piotra – grób Jana Pawła II Jan Paweł II został pochowany w Grotach Watykańskich. Po beatyfikacji 1 maja 2011 roku jego doczesne szczątki przeniesiono na górę, do Kaplicy św. Sebastiana. W tym miejscu spoczywał wcześniej Innocenty XI – papież, który przyjął naszego króla Jana III Sobieskiego po odsieczy wiedeńskiej. Obecnie spoczywa on pod Ołtarzem Przemienienia Pańskiego ze wspaniałą mozaikową kopią obrazu Rafaela (oryginał w Pinakotece Watykańskiej). Bazylika św. Piotra – Ołtarz Przemienienia Pańskiego z kopią obrazu Rafaela Bazylika św. Piotra – grób Innocentego XI – pod Ołtarzem Przemienienia Pańskiego Kaplicę św. Sebastiana zdobi mozaikowa autorstwa Pier Paolo Cristofariego wykonana według szkiców Domenichina – ‘Męczeństwo św. Sebastiana’ – święty ginie przeszyty strzałami. Po kanonizacji 27 kwietnia 2014 roku zmieniono tabliczkę na grobie Jana Pawła II z beatus – błogosławiony na sanctus – święty. W każdy czwartek (za wyjątkiem świąt kościelnych wypadających w tym dniu) o jest odprawiana msza po polsku przy grobie Jana Pawła II. Wstęp wolny, nie są wymagane żadne bilety ani rezerwacja. Ostatnio miły czytelnik poinformował mnie, że podczas tej mszy były święcone dewocjonalia zakupione przez pielgrzymów. Nie wiem, czy jest to regułą, czy odbywa się wyłącznie na życzenie grup, ale to cenna informacja i na wszelki wypadek warto ze sobą zabrać te pamiątki. W tejże kaplicy także dwa pomniki papieży Piusa XI – tego, który podpisał 11 lutego 1929 roku Traktaty Laterańskie, na mocy których powstało niezależne Państwo Watykańskie i Piusa XII – arystokraty, papieża okresu II wojny, krytykowanego za swoją zachowawczą postawę wobec faszystów, zwłaszcza kiedy 24 marca 1944 roku rozstrzelano 335 osób w Grotach Ardeatyńskich. Rana jest żywa do dziś wśród mieszkańców Rzymu pamiętających tamte czasy. Z drugiej strony ocalił życie wielu Żydów. Być może nigdy nie poznamy pełnej prawdy o Piusie XII. 5. TO JEST JUŻ ARCHIWALNA CZĘŚĆ ARTYKUŁU, DOTYCZĄCA ORGANIZACJI RUCHU W BAZYLICE NA CZAS TRWANIA ROKU JUBILEUSZOWEGO, ZOSTAWIAM JĄ JEDNAK NA PAMIĄTKĘ, WSZAK NASTĘPNY ROK ŚWIĘTY DOPIERO ZA 25 LAT, O ILE KOLEJNY PAPIEŻ NIE POSTANOWI INACZEJ. Do bazyliki prowadzą dwie kolejki: jedna wyłącznie dla osób, które zarejestrowały przejście przez Drzwi Święte – wejście tuż przed Placem św. Piotra. Jeśli ktoś nie jest zainteresowany wejściem do bazyliki przez Drzwi Święte, musi udać się od razu do prawej kolumnady Placu św. Piotra. Podobnie z wejściem na kopułę. Przed wejściem do bazyliki zobaczycie następujące tablice: Oddzielna kolejka prowadzi do bazyliki i grobu Jana Pawła II wewnątrz bazyliki ( wejście przez centralne drzwi bazyliki – jedyne ocalałe z bazyliki konstantyńskiej). Oddzielna do Drzwi Świętych Pielgrzymi przekraczają Drzwi Święte I oddzielna na kopułę i do Grot Watykańskich (na prawo od Drzwi Świętych). Więcej informacji o Roku Jubileuszowym znajdziecie w artykule Jubileusz Miłosierdzia – wszystko, co powinien wiedzieć pielgrzym. 6. KOPUŁA BAZYLIKI Wejście na kopułę polecam tylko osobom o bardzo dobrej kondycji. Nie szafujcie siłami. Jest gorąco, wiele osób mdleje, a zawrócić nie można. Nie ma też czasu na odpoczynek, bo blokujecie ruch. Radzę porządnie przemyśleć taką wspinaczkę. Kto nie czuje się na siłach, zawsze może wjechać windą na taras bazyliki i też zrobić niezłe zdjęcia. Tablica prowadząca do wejścia na kopułę Koszt €10 na taras i dalej pieszo – 320 schodków do pokonania, €8 pieszo od początku – 551 schodków. Wstęp na kopułę codziennie: Wejście na kopułę – tablica informacyjna 1 kwiecień – 30 wrzesień (opcja z windą), piechotą. 1 październik- 31 marzec (opcja z windą), piechotą. Nie ma możliwości rezerwacji biletów on-line, trzeba ustawić się w kolejce. UWAGA!!! Kasa akceptuje wyłącznie gotówkę!!! Nie można płacić żadnymi kartami płatniczymi. W atrium bazyliki od niedawna można wypożyczyć audioprzewodnik po kopule. Koszt €5, procedura taka sama jak w przypadku audioprzewodnika po bazylice, tzn. wersja normalna do wypożyczenia na miejscu lub wersja na smartfon lub android. 7. MUZEA WATYKAŃSKIE – polecam wszystkim czytelnikom mój najnowszy przewodnik po Muzeach Watykańskich Jak bezstresowo zwiedzić Muzea Watykańskie – praktyczny przewodnik oraz perły Muzeów Watykańskich – jest to kilkuodcinkowy cykl po najpiękniejszych miejscach Muzeów Watykańskich. Na początek zapraszam do Galerii Map – Muzea Watykańskie – Galeria Map (Galleria delle Carte Geografiche). Muzea Watykańskie – główne wejście 8. NEKROPOLIĘ WATYKAŃSKĄ z grobem św. Piotra można zwiedzać od poniedziałku do piątku w godz. w sobotę W niedzielę i święta nieczynna. Najpierw trzeba jednak wysłać e-mail bądź fax z prośbą o rezerwację. Należy podać liczbę uczestników, ich imiona i nazwiska, język oprowadzania, planowaną datę pobytu w Rzymie oraz dane kontaktowe. Biuro wykopalisk wyznaczy Wam datę i godzinę zwiedzania w zależności od dostępności. e-mail [email protected] fax +39 06 69873017 lub przez formularz na stronie biura Koszt wizyty €13, nie ma zniżek. Obowiązują limity dzienne – 250 osób max. Grupy są niewielkie, zwykle 12-osobowe. Dzieci do 15 lat nie mogą zwiedzać nekropolii. Osoby, które cierpią na klaustrofobię lub inne dolegliwości zdrowotne związane z pobytem na głębokości (schodzimy na 10 metrów), powinny zrezygnować z wizyty. Na dole jest również bardzo wilgotno. Wejście do Auli Pawła VI Wizyta trwa około półtorej godziny. Należy zgłosić się 10 minut wcześniej przed rozpoczęciem zwiedzania w bramie prowadzącej do Auli Pawła VI i pokazać gwardzistom szwajcarskim rezerwację. Wejście od Via Paolo VI, za lewą kolumnadą. W nekropolii obowiązuje zakaz fotografowania, aparaty i plecaki (nie akceptują żadnych rozmiarów) trzeba zostawić wcześniej we wspomnianej wcześniej przechowalni bagażu po prawej stronie fasady bazyliki, bo inaczej odmówią prawa wejścia. Obowiązuje strój tak jak do bazyliki: panowie długie spodnie, panie spódnica za kolano bądź spodnie, wszyscy zakryte ramiona. Dodatkowe informacje znajdziecie na stronie nekropolii, tam także jej wirtualne zwiedzanie. 9. OGRODY WATYKAŃSKIE Powiem szczerze, nie polecam, nie zrobiły na mnie wielkiego wrażenia. Drogi wstęp, wątpliwe piękno, niejeden pasjonat ogrodów ma z pewnością lepszy ogród. Zostały owiane legendą i pewnie dlatego ludzie chcą je zobaczyć, a potem są rozczarowani. Można je zwiedzać: Piechotą z przewodnikiem – trwa 2 h, bilet €33, ulgowy €24 obejmuje także wstęp do Muzeów Watykańskich i Kaplicy Sykstyńskiej (bez przewodnika), codziennie oprócz środy i niedzieli. Trasę zwiedzania można obejrzeć tutaj. Rezerwacja biletów na stronie muzeów. Otwartym autobusem ekologicznym – przejazd busem trwa około 45 minut, bilet €37, ulgowy €23,obejmuje także wstęp do Muzeów Watykańskich i Kaplicy Sykstyńskiej (bez przewodnika) – dostępne od poniedziałku do soboty – Audioprzewodniki w języku angielskim, włoskim, niemieckim, francuskim, hiszpańskim, portugalskim, rosyjskim. Dzieci poniżej 6 lat nie mogą uczestniczyć w tej przejażdżce. Autobus nie jest przystosowany do wózków inwalidzkich. Trasę przejazdu można obejrzeć tutaj. Rezerwacje na stronie muzeów. 10. Jeśli to możliwe, rozbijcie wizytę w Watykanie na dwa razy. Jeden poranek spędźcie w bazylice, drugie popołudnie w Muzeach Watykańskich. Od nadmiaru boli głowa. Męczą przede wszystkim Muzea Watykańskie, są ogromne, a Kaplica Sykstyńska znajduje się na końcu trasy. Warto o tym pomyśleć! Zimowe popołudnie w Watykanie 11. AUDIENCJE PAPIESKIE Oficjalnie odbywają się w środę o na Placu św. Piotra bądź w Auli Pawła VI, w praktyce papież objeżdża sektory już o więc najpóźniej trzeba wejść do sektorów o W audiencjach może uczestniczyć każdy, ale potrzebny jest bilet wstępu. Ten trzeba zarezerwować, wysyłając fax do Prefektury Papieskiej – szczegóły na stronie prefektury, a następnie odebrać bezpłatnie w Bramie Spiżowej – Portone di Bronzo – po prawej stronie kolumnady stojąc twarzą do bazyliki, między 15-19 w dniu poprzedzającym audiencję lub rano tuż przed audiencją od Bilety na uroczystości są wydawane dzień wcześniej od do Watykan Brama Spiżowa Nie polecam odbierać w ostatniej chwili, bo już od 7 rano gromadzą się tłumy przed Placem św. Piotra. Miejsca nie są numerowane. Kto przyjdzie pierwszy, ma lepszy sektor, bliżej papieża. Przed uroczystościami należy zarezerwować bilety wcześniej. Pamiętajcie też, że środa jest najgorszym dniem na zwiedzanie Watykanu. Bazylika ze względów bezpieczeństwa jest zamknięta jeszcze przez godzinę po zakończeniu audiencji, a poza tym tego dnia są tłumy. Nie zapomnijcie nakrycia głowy, filtrów i wody! Papież w oknie podczas modlitwy Anioł Pański ANIOŁ PAŃSKI Modlitwę tę papież odmawia z wiernymi w każdą niedzielę, o ile jest w Rzymie, o godzinie Nie są wymagane bilety wstępu. Trzeba przejść kontrolę osobistą przed wejściem na Plac św. Piotra i czekać, aż papież Franciszek pojawi się w oknie. W lipcu zawieszono audiencję generalną, ale Anioł Pański pozostanie bez zmian (w niedzielę o 12, bez biletu). Wszelkie szczegóły dotyczące audiencji generalnej i wizyt papieskich znajdziecie na 12. W pobliżu obelisku na Placu św. Piotra, w Roży Wiatrów czeka na Was prawdziwa niespodzianka – serce Nerona. 13. Gdzie dobrze zjeść Przede wszystkim uciekać z Watykanu, tam tylko menu turystyczne – często gęsto odmrażane produkty i nie najlepszej jakości. Nawet udając się w kierunku stacji metra Ottaviano San Pietro skręćcie w jedną z bocznych uliczek i jesteście uratowani. Jedno miejsce jednak polecę – przy Borgo Pio, 62 – Al Passetto di Borgo, zwane popularnie u Roberta. To tu latami stołował się kardynał Ratzinger zanim został papieżem. Prosta kuchnia rzymska, dobre ceny, skoro kardynał jadł przez tyle lat, musiało mu smakować. Al Passetto di Borgo – tu jadał kardynał Ratzinger Al Passetto di Borgo Lody: Gelateria dei Gracchi – Via dei Gracchi, 272, paralela Via Cola di Rienzo – blisko stacji metra Lepanto – top lodziarnia w Rzymie, od lat, tu uczą się najlepsi. Lemon Grass – otwarta niedawno, bardzo smaczne lody, soki ze świeżych owoców i granity, są dwa punkty: tuż przy stacji metra Ottaviano San Pietro – Via Barletta, 1 i druga, idąc w kierunku Watykanu, przy Via Ottaviano, 29 – tam można również zjeść śniadanie, skorzystać z toalety i Wi-Fi. Old Bridge – Via Bastioni di Michelangelo, 5, niedaleko Piazza del Risorgimento – doskonałe, duże porcje, dobra cena, ponad 25 lat w Rzymie. Zawsze przed tym lokalem ustawia się duża kolejka. Lodziarnia Old Bride Nowość – lody specjalnie na Jubileusz Miłosierdzia – coppa papale – puchar papieski – w kolorach Watykanu – biel kremu śmietankowego (crema di latte) i żółty kolor limoncello. A wszystko we wspaniałej cukierni Hedera przy Borgo Pio, 179 – zaopatrującej papieża Franciszka w słodkości na specjalne okazje. Cukiernia Hedera Coppa papale lody na jubileusz – foto FB cukiernia Hedera Coś na ząb: Delikatesy Franchi, Via Cola di Rienzo, 200 – położone w pobliżu Watykanu, wykarmiły pokolenia rzymian. Oprócz supplì znajdziecie tu także inne delicje: sycylijskie arancini, krokiety ziemniaczane, karczochy, szynkę pieczoną (porchetta di Ariccia) czy smażonego dorsza (filetto di baccalà). Smacznie i bardzo przyzwoite ceny. Delikatesy Franchi Bacio di Puglia – mały lokalik przy Via del Mascherino, 59 – smakołyki kuchni apulijskiej – dobre ceny, duży wybór dań. Bacio di Puglia – smakołyki kuchni apulijskiej Pizzarium – Via della Meloria, 43 – pizza – poezja, najlepsza pizza na wynos w Rzymie, maestro Gabriele Bonci karmi tuż w pobliżu stacji metra Cipro Musei Vaticani, Uwaga! Nie jest tanio, ale raz można zaszaleć! Pizzarium – Gabriele Bonci Zabierzcie też małą butelkę wody, zapasy zawsze można uzupełnić z miejscowych fontann, chociażby ze słynnej Fontanny Tiar. Fontanna Tiar Fontanna Tiar Możecie pospacerować wzdłuż słynnego Passetto di Borgo, czyli prawie 800-metrowego pasażu łączącego Watykan z Zamkiem Świętego Anioła, podziwiając za murami Borgo, czyli dzielnicę przylegającą bezpośrednio do Watykanu. Passetto – pasaż łączący Watykan z Zamkiem Świętego Anioła Passetto – pasaż łączący Watykan z Zamkiem Świętego Anioła Passetto – pasaż łączący Watykan z Zamkiem Świętego Anioła Passetto – pasaż łączący Watykan z Zamkiem Świętego Anioła – charakterystyczne Madonny w bramie Zamek Świętego Anioła Miłego zwiedzania! Parafia Świętego Józefa Sebastiana Pelczara w Przemyślu – parafia rzymskokatolicka pod wezwaniem Świętego Józefa Sebastiana Pelczara w Przemyślu, należąca do dekanatu Przemyśl II w archidiecezji przemyskiej [1]. Erygowana w 2000 roku. Mieści się przy ulicy Chrobrego. Miejsca kultu w parafii to: kaplica na Winnej Górze, kaplica w